Νεοελληνική γλώσσα γ΄: Μετατροπή από ευθύ σε πλάγιο λόγο

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 
 

Μετατροπή από ευθύ σε πλάγιο λόγο

Λόγια (ή σκέψεις) που εκφράζονται άμεσα ή απευθείας στον ευθύ λόγο μπορούν να μεταφέρονται από τρίτους και τότε μετασχηματίζονται σε πλάγιο λόγο με την προσθήκη του κατάλληλου ρήματος εξάρτησης. Με τον τρόπο αυτό οι κύριες προτάσεις μετατρέπονται σε δευτερεύουσες και η επιλογή του ρήματος εξάρτησης σχετίζεται με το είδος της δευτερεύουσας που χρησιμοποιείται κάθε φορά. Συγκεκριμένα οι μετατροπές που γίνονται είναι οι ακόλουθες.

Οι κύριες προτάσεις κρίσης (ή αποφαντικές) τρέπονται σε δευτερεύουσες ειδικές.

Οι κύριες προτάσεις επιθυμίας (ή προστακτικές) τρέπονται σε δευτερεύουσες βουλητικές.

Οι κύριες ερωτηματικές (ευθείες ερωτήσεις) και επιφωνηματικές προτάσεις τρέπονται σε πλάγιες ερωτηματικές.

 

Προσοχή: Οι προτάσεις που είναι δευτερεύουσες στον ευθύ λόγο παραμένουν δευτερεύουσες και στον πλάγιο.

Νεοελληνική γλώσσα α΄: Γένη λόγου

Γένη λόγου (genres)
3η ΕΝΟΤΗΤΑ

 

 

(δείτε το και εδώ)

 

Νεοελληνική γλώσσα γ΄: Είδη ερωτήσεων

Είδη ερωτήσεων

Νεοελληνική γλώσσα γ΄: Ονοματικές δευτερεύουσες προτάσεις

Δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις

δευτερεύουσες ονοματικές from mara_petridou

Νεοελληνική γλώσσα α΄: Προσχεδιασμένος προφορικός λόγος (ομιλία)

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Είδος κειμένου: προσχεδιασμένος προφορικός λόγος (ομιλία)

ΔΟΜΗ ΟΜΙΛΙΑΣ

• Προσφώνηση ανάλογα με τη σύνθεση του κοινού (με κόμμα στο τέλος)

π.χ. Αγαπητοί συμμαθητές, / Αγαπητέ -ή κ. "Χ", / Αγαπητοί φίλοι, / Σεβαστό κοινό, / Κυρίες και κύριοι,

• Αλλαγή γραμμής & περιθώριο για την έναρξη παραγράφου

Στον πρόλογο συστηνόμαστε στους αποδέκτες του λόγου (είτε με το ονοματεπώνυμό μας και την ιδιότητά μας είτε αναφέροντας ποιους εκπροσωπούμε, π.χ. συμμαθητές, μαθητική κοινότητα κ.ά.). 

Στη συνέχεια αναφέρουμε σύντομα το θέμα της ομιλίας μας και με ποια αφορμή γίνεται.

• Ανάπτυξη

Αλλάζουμε παράγραφο και αναπτύσσουμε το θέμα σε όσες παραγράφους χρειαστεί. Δεν ξεχνάμε ότι ο λόγος θα εκφωνηθεί προφορικά, οπότε φροντίζουμε να δείχνουμε ότι απευθυνόμαστε σε κοινό: με β΄ πληθυντικό ή α΄ πρόσωπο και προτρεπτικές εγκλίσεις, με ρητορικές ερωτήσεις, αποστροφή στο κοινό ή με σύντομες παρενθετικές φράσεις (π.χ. όπως γνωρίζετε πολύ καλά).

Στην τελευταία παράγραφο συνοψίζουμε και απευθύνουμε προτάσεις ή κάποια προτροπή/ευχή στους ακροατές. Μπορούμε μάλιστα να χρησιμοποιήσουμε και πάλι προσφώνηση.

• Αποφώνηση (χωρίς το όνομά μας)

Στο τέλος αλλάζουμε παράγραφο και ευχαριστούμε με μία σύντομη φράση τον αποδέκτη / το κοινό.

π.χ. Ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο που μου διαθέσατε. / Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. / Σας ευχαριστώ θερμά που με ακούσατε.

Σημείωση: Ασφαλώς και δεν γράφουμε το όνομά μας στο τέλος. Σε μια τυπική ομιλία στην αρχή του λόγου μας δηλώνουμε την ταυτότητά μας ή συνηθέστερα μας προσφωνεί κάποιος συντονιστής. Ωστόσο, στις επίσημες σχολικές εξετάσεις αποφεύγουμε να δώσουμε το ονοματεπώνυμό μας, έτσι περιοριζόμαστε στην ιδιότητά μας.

Νεοελληνική γλώσσα α΄: Παράγραφος

Παράγραφος, δομικά μέρη - συνοχή

2η ΕΝΟΤΗΤΑ

 

Δομή παραγράφου, ασκήσεις

Νεοελληνική γλώσσα α΄: Προφορικός και γραπτός λόγος

Προφορικός και γραπτός λόγος
2η ΕΝΟΤΗΤΑ

Νεοελληνική γλώσσα γ΄: Δευτερεύουσες προτάσεις (γενικά)

Δευτερεύουσες προτάσεις (γενικά)

δευτερεύουσες προτάσεις from mara_petridou

Νεοελληνική γλώσσα γ΄: Σύνδεση προτάσεων

Παράταξη - Υπόταξη

Νεοελληνική γλώσσα α΄: Επιστολή

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ

Είδος κειμένου: επιστολή (γράμμα)

Η επιστολή (γράμμα) είναι ένας τρόπος να επικοινωνούμε ιδιωτικά και να κοινοποιούμε κάποιες σκέψεις ή απόψεις μας. 
Υπάρχουν διάφορα είδη επιστολής: η φιλική επιστολή (σήμερα έχει αντικατασταθεί από πιο σύγχρονους τρόπους επικοινωνίας, όπως το ηλεκτρονικό μήνυμα), η επίσημη επιστολή, η επιστολή διαμαρτυρίας κ.ά. Η δομή τους είναι κοινή, όμως το επίπεδο ύφους και το περιεχόμενο διαφοροποιείται κάθε φορά ανάλογα με τον αποδέκτη και το θέμα.

ΔΟΜΗ ΦΙΛΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ

• Τόπος, Ημερομηνία (στοιχισμένα δεξιά)

• Προσφώνηση (με κόμμα στο τέλος)
  

π.χ. Αγαπητέ -ή "Χ", / Φίλε -η μου "Χ", / "Χ" μου, [όπου "Χ" είναι το μικρό όνομα του φίλου ή της φίλης μας]

• Αλλαγή γραμμής & περιθώριο για την έναρξη παραγράφου  

Στην αρχή της επιστολής απευθυνόμαστε στον φίλο ή στην φίλη μας και ρωτάμε τι κάνει ή αναφερόμαστε στον καιρό που έχουμε να επικοινωνήσουμε. Επίσης διατυπώνουμε σύντομα το θέμα για το οποίο γράφουμε.

• Ανάπτυξη

Αλλάζουμε παράγραφο και αναπτύσσουμε το θέμα μας αναλυτικά σε όσες παραγράφους χρειαστεί. 

Στην τελευταία παράγραφο συνοψίζουμε και ζητάμε τη γνώμη του φιλικού μας προσώπου. Ζητάμε επίσης να μας απαντήσει σύντομα και χαιρετάμε.

• Αποφώνηση (με κόμμα στο τέλος) & όνομα (στην επόμενη γραμμή)

π.χ. Με αγάπη, / Φιλιά, / Φιλικά, / Πολλούς χαιρετισμούς,

"Όνομα" [γράφουμε το μικρό όνομά μας]

*     *     *     *     *

ΔΟΜΗ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ

• Τόπος, Ημερομηνία (στοιχισμένα δεξιά)

• Προσφώνηση (με κόμμα στο τέλος)
  

Προσφωνούμε ευγενικά τον αποδέκτη της επιστολής μας με το επώνυμό του ή με την ιδιότητά του ή απλώς "κύριε/κυρία".

π.χ. Αγαπητέ κύριε / Αγαπητή κυρία "Χ", / Αξιότιμε κύριε διευθυντά / Αξιότιμη κυρία διευθύντρια, / Σεβαστέ κύριε / Σεβαστή κυρία, [όπου "Χ" είναι το επώνυμο του αποδέκτη]

• Αλλαγή γραμμής & περιθώριο για την έναρξη παραγράφου  

Στην αρχή απευθυνόμαστε στον αποδέκτη, αναφέρουμε την ταυτότητα / ιδιότητά μας, τον λόγο για τον οποίο γράφουμε και διατυπώνουμε επιγραμματικά το θέμα της επιστολής μας.

• Ανάπτυξη

Αλλάζουμε παράγραφο και αναπτύσσουμε το θέμα αναλυτικά σε όσες παραγράφους χρειαστεί. 

Στην τελευταία παράγραφο συνοψίζουμε και καταλήγουμε. Διατυπώνουμε ένα αίτημα ή ζητάμε κάποια γνώμη ή βοήθεια. Τέλος, χαιρετάμε ευγενικά.

• Αποφώνηση (με κόμμα στο τέλος) & ονοματεπώνυμο (στην επόμενη γραμμή)

π.χ. Με εκτίμηση, / Με σεβασμό,

"Ονοματεπώνυμο" [γράφουμε ολόκληρο το ονοματεπώνυμό μας]

*     *     *     *     *

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΣ
Στην ουσία πρόκειται για μία επίσημη επιστολή με ειδικό περιεχόμενο. Επομένως ακολουθούμε τη δομή της επίσημης επιστολής, αλλά προσπαθούμε να είμαστε πολύ τυπικοί, καθώς συνήθως ο αποδέκτης δεν μας είναι γνωστός, και φροντίζουμε το ύφος μας, παρόλο που είναι αυστηρό λόγω του θέματος, να μην αγγίζει ποτέ τα όρια της αγένειας. Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο, αφού πρώτα εκθέσουμε αναλυτικά το ζήτημα/συμβάν για το οποίο διαμαρτυρόμαστε, στη συνέχεια εκφράζουμε τις αντιρρήσεις μας και διατυπώνουμε τα επιχειρήματά μας και, τέλος, καταλήγουμε σε μία πρόταση (συνεννόηση, συμβιβασμός, αποζημίωση).


Επισήμανση: Στις επίσημες σχολικές εξετάσεις αποφεύγουμε στο τέλος της επιστολής να γράψουμε τα στοιχεία μας - χρησιμοποιούμε τυχαία αρχικά (π.χ. Κ.Π.) ή, καλύτερα, γράφουμε με κεφαλαία τη λέξη ΟΝΟΜΑ / ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ.

Νεοελληνική Γλώσσα α΄: Είδη προτάσεων

Είδη προτάσεων 
1η ΕΝΟΤΗΤΑ

Είδη προτάσεων, ασκήσεις

Καλή αρχή!

Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς σκέφτηκα να συγκεντρώσω το υλικό σε ένα ιστολόγιο. Ελπίζω να σας φανεί χρήσιμο. Καλή μας σχολική χρονιά!