Τρικατάληκτα σε -υς -εια -υ
Δικατάληκτα σε -ων -ων -ον
Δικατάληκτα σε -ης -ης -ες
Τρικατάληκτα φωνηεντόληκτα σε -υς -εια -υ
- Τα επίθετα αυτής της κατηγορίας είναι διπλόθεμα: έχουν ένα θέμα με χαρακτήρα -υ- στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική ενικού του αρσενικού και του ουδετέρου και ένα θέμα με χαρακτήρα -ε- σε όλες τις άλλες πτώσεις.
- Τα περισσότερα επίθετα σε -υς -εια -υ στο αρσενικό γένος τονίζονται στη λήγουσα, δηλαδή είναι οξύτονα. Εξαιρούνται μόνο τα: θῆλυς και ἥμισυς.
- Το θηλυκό κλίνεται σύμφωνα με την α΄ κλίση των ουσιαστικών, έτσι στη γενική πληθυντικού τονίζεται στη λήγουσα (-ῶν).
- Το -α στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική του θηλυκού είναι βραχύχρονο.
Δικατάληκτα ενρινόληκτα σε -ων -ων -ον (γεν.: -ονος)
- Το αρσενικό και το θηλυκό κλίνονται με τον ίδιο τρόπο (διαφοροποιείται μόνο το άρθρο).
- Η κλητική ενικού σε αρσενικό και θηλυκό και οι τρεις ίδιες πτώσεις του ουδετέρου συμπίπτουν και λήγουν σε -ον.
- Τα σύνθετα υπερδισύλλαβα επίθετα σε -ων -ων -ον κανονικά ανεβάζουν τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού και θηλυκού, καθώς και στο ουδέτερο γένος στις τρεις ίδιες πτώσεις, μέχρι την τελευταία συλλαβή του πρώτου συνθετικού.
- Ο τόνος δεν μπορεί να ανέβει σε επίθετα όπως τα ὁ/ἡ μεγαλό-φρων, τὸ μεγαλό-φρον, ὁ/ἡ παρά-φρων, τὸ παρά-φρον, που τονίζονται ήδη στη συλλαβή αυτή.
- Από τα σύνθετα εξαιρείται το επίθετο ὁ/ἡ ἀμνήμων, τὸ ἀμνῆμον (και όχι
ἄμνημον). - Στα απλά επίθετα, όπως τα νοήμων, μνήμων, ἐλεήμων, ἐπιστήμων, ο τόνος δεν ανεβαίνει.
Δικατάληκτα σιγμόληκτα σε -ης -ης -ες (γεν.: -ους < *-εσος)
- Το αρσενικό και το θηλυκό κλίνονται με τον ίδιο τρόπο (διαφοροποιείται μόνο το άρθρο).
- Η κλητική ενικού σε αρσενικό και θηλυκό και οι τρεις ίδιες πτώσεις του ουδετέρου συμπίπτουν και λήγουν σε -ες.
- Στις περισσότερες πτώσεις προκύπτουν συναιρέσεις έπειτα από την αποβολή του χαρακτήρα -σ- μεταξύ δύο φωνηέντων.
- Τα βαρύτονα υπερδισύλλαβα επίθετα σε -ης -ης -ες κανονικά ανεβάζουν τον τόνο στην κλητική ενικού αρσενικού και θηλυκού, καθώς και στο ουδέτερο γένος στις τρεις ίδιες πτώσεις.
- Εξαιρούνται όσα λήγουν σε -ώδης, -ώλης, -ήρης.
- Τα βαρύτονα επίθετα σε -ης -ης -ες στη γενική πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα (ωστόσο, όσα λήγουν σε -ώδης μπορούν να τονίζονται και στη λήγουσα).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου